Tục ngữ ca dao
L.Nghề đầu bếp :
*Bếp núc – công việc của phụ nữ :
Tục ngữ :
+ Đàn ông quản nhà , đàn bà quản bếp .
+ Đàn bà lo mắp lo dưa , đàn ông lo trưa lo ruộng .
+ Vào nhà bếp , biết nết đàn bà .
+ Thiếu đủ hỏi thủ kho , đói no hỏi nhà bếp .
Ca dao :
+ Thầy bói mà cãi chủ nhà
Đàn ông mà cãi đàn bà nấu ăn .
*Công việc của người đầu bếp :
-Việc đi chợ :
Tục ngữ :
+ Đi một buổi chợ , học một mớ khôn .
+ Nhiều tiền mua thịt , ít tiền mua xương .
+ Một đồng cũng công đi chợ .
+ Giỏi nấu ăn , sành đi chợ .
+ Vàng bạc có giá , tôm cá theo buổi chợ .
+ Của ngon đâu còn chợ trưa .
+ Đắt tiền thì kiến bò tay
Rẻ tiền thì cò bay .
+ Đắt cắt nên miếng .
Rẻ vẽ không ra .
+ Của rẻ của ôi , tôi rẻ tôi vụng .
+ Chiêm hơn chiêm sít , mùa ít mùa nở .
( Ý nói : Gạo chiêm rẻ hơn gạo mùa , nhưng không nở bằng gạo
mùa )
+ Cá mùa đông một đồng một vẩy .
+ Gà cựa dài thì rắn , gà cựa ngắn thì mềm .
+ Cau phơi tái , gái đoạn tang , chim ra ràng , gà mái ghẹ .
+ Chim ngói mùa thu , chim cu mùa hè .
+ Nước mắm xem màng màng ,
Thành hoàng xem tang quạt .
Ca dao :
+ Tiếc tiền mua cá không tươi ,
Mua rau , rau héo , mua người ngẩn ngơ .
+ Mua thịt thì chọn miếng mông
Lấy chồng thì chọn con tông nhà nòi .
+ Coi mặt mà bắt hình dong ,
Con lợn có béo bộ lòng mới ngon .
+ Mua cá thì phải xem mang ,
Mua bầu xem cuống , mới toan không nhầm .
+ Nhất trong là giếng nước Hồi ,
Nhất béo nhất bùi là cá rô câu .
+ Bầu già thì ném xuống ao ,
Bí già để giá làm cao lấy tiền .
+ Con gà cục tác lá chanh ,
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi ,
Con chó khóc đứng khóc ngồi ,
Ai ơi đi chợ mua tôi đồng riềng .
-Nấu nướng :
Tục ngữ :
+ Làm dâu trăm họ , khó nấu kho .
+ Có của nấu chẳng nên ăn .
+ Mặn mất ngon , giận mất khôn .
+ Có mỡ xào lá tre cũng ngon ,
Có tiền lấy con quan cũng được .
+ Vụng sà vụng sịt , lắm thịt cũng ngon .
+ Nước mắm không ngon , bà con hết khéo .
+ Không ớt chê tanh , không hành chê dở .
+ Bỏ tỏi chê hôi , ớt nhiều xa xít .
+ Một lần nhen bếp một lần khó .
+ Củi tre dễ nấu , chồng xấu dễ sai .
+ Củi mục khó đun , chổi cùn khó quét .
+ Củi tre chụm lửa , có chửa nằm nghiêng .
+ Lành làm gáo , vỡ làm môi , lôi thôi đun bếp .
+ Bếp gas bếp điện vừa tiện vừa nhanh ,
Bếp củi bếp than vừa đen vừa khói .
+ Cơm sôi lửa đỏ , lúa chin trời mưa .
+ Đặt chỏ ngó hơi , đặt nồi ngó lửa .
+ Luộc nấu lửa to , chiên kho lửa nhỏ .
+ Than không hồng , đuôi cá không cong .
+ Người nhanh không bằng
lửa nhanh .
Lửa nhanh không bằng nhiều củi .
+ Muốn ăn thúc lửa , muốn nhanh thúc chân .
+ Đo nước mắm , bấm dưa hành .
+ Vãi mạ phải soạn trưa , ướp dưa phải dằn đá .
+ Thịt cá là hương hoa , tương cà là gia bản .
+ Cần nấu tái , cải nấu nhừ .
+ Thịt sơn son dưa cuộn tròn .
+ Bò chết nhằm khi khế rụng .
+ Thịt trâu teo , thịt heo nở .
+ Làm rể chớ nấu thịt trâu ,
Làm dâu chớ đồ xôi lại .
+ Cá bống kho khô , cá rô kho nước .
Cua luộc , cá chiên , thịt rim , tôm rang , trứng rán vàng .
+ Kẻ ưa cua đồng nấu khế , người ưa cua bể nấu măng .
+ Liệu gạo nấu nồi , liệu người thổi cơm .
+ Lúa chin mà lâu , cơm chín mấy hồi .
+ Cơm gạo mùa treo chái mùa cũng chín .
+ Cơm ráo cháo nhừ .
+ Cơm khô là cơm thảo , cơm nhão là cơm hà tiện .
+ Cơm sống vì nồi , chẳng sống vì vung .
+ Đậy nắp hở , dở cơm .
+ Nấu chè hạt sen : đường phèn .
Nấu chè đỗ đen : đường bánh .
Ca dao :
+ Canh suông khéo nấu thì ngon
Mẹ già khéo tán thì con đắt chồng .
+ Con ơi mẹ bảo con nghe ,
Nồi cơm đặt xuống , nồi chè đặt lên .
+ Chồng giận thì vợ bớt lời ,
Cơm cạn bớt lửa một đời không khê .
+ Nấu cơm mà cháy đen sì ,
Gỡ cho hết cháy còn gì là niêu .
+ Gà què ăn quẩn cối xay ,
Rau răm muối ớt xé phay con gà .
+ Mướp non nấu với ếch đồng ,
Cá nục nấu với dưa hồng mới ngon .
+ Măng giang nấu cá ngạnh nguồn .
Ăn vô một bát , đổi buồn sang vui .
+ Ai làm cho cải tôi ngồng ,
Cho dưa tôi khú cho chồng tôi chê ,
Chồng chê thì mặc chồng chê ,
Dưa khú nấu với cá trê ngọt lừ .
+ Chi ngon bằng gỏi cá nhồng ,
Chi vui bằng được tin chồng vinh quy .
+ Cá bống còn ở trong hang ,
Cái rau tập tang còn ở ruộng dâu ,
Ta về , ta sắm cần câu ,
Câu những cá bống nấu rau tập tàng .
+ Đốt than nướng cá cho vàng ,
Lấy tiền mua rượu cho chàng uống chơi .
+ Bậu ra bậu lấy ông câu ,
Bậu câu cá bống chặt đầu kho tiêu ,
Kho tiêu , kho ớt , kho hành ,
Kho ba lạng thịt để giành mà ăn .
( Bậu = Em )
+ Cá cấn nấu với lá gừng ,
Bỏ bà con đó , xin đừng quên nhau ,
Lá lốt , mà nấu canh cà ,
Ăn vào thì mặn , nhả ra thì thèm .
+ Rủ nhau xuống bể mò cua ,
Đem về nấu với mơ chua trên rừng ,
Em ơi chua ngọt đã từng ,
Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau .
+ Đẹp như cá chép kho tương ,
Kho đi , kho lại , nó trương phềnh phềnh .
+ Tôm rằn , bóc vỏ bỏ đuôi ,
Nấu canh mướp đắng , mà nuôi mẹ già .
+ Khế xanh nấu với ốc nhồi ,
Tuy nước nó xám , nhưng mùi nó ngon .
+ Canh bầu thì nấu hanh hao ,
Bí ngô nấu tỏi , bí đao nấu hành .
+ Mẹ mong gả thiếp miệt vườn ,
Ăn bông bí luộc , vì mè trộn măng .
+ Thương chồng nấu cháo le le ,
Nấu canh bông bí , nấu chè hạt sen .
*Chuẩn bị cho bữa ăn :
+ Ăn bắc , mặc nam .
+ Ăn giỗ ngồi sát vách , đãi khách ngồi thành bàn .
+ Uống rượu ở bong mát ,
Hễ hễ , hả hả khoái trá nói cười .
+ Cơm đầy rá , cá đầy đĩa .
+ Miếng thịt dầy , khúc cá to .
+ Cơm không rau như đau không thuốc .
Ăn cơm có canh , tu hành có vãi .
+ No nhờ canh , lành nhờ thuốc .
+ Già chuộng bát canh chua , trẻ mong manh áo mới .
+ Gầm nhà đầy trâu , bữa ăn trưa có món chua .
+ Gỏi thèm , nem thừa .
+ Vợ dại không hại bằng đũa vênh .
+ Nhà sạch thì mát , bát sạch thì ngon .
Ca dao :
+ Mành hoa lại trải chiếu hoa ,
Bát ngọc lại phải đũa ngà mâm son .
+ Nhà em rau muống tương cà ,
Tuy rằng đạm bạc , nhưng mà sạch trong .
*Về món ăn đồ uống :
Tục ngữ :
+ Trời đất hương hoa , người ta cơm rượu .
+ Miếng ngon nhớ lâu , lời đau nhớ đời .
+ Quà ngon chả giò , quà no bánh đúc .
+ Muốn ngon ăn bún bò , muốn no ăn bánh đúc .
+ Muốn ngon thì cốm dẹp , muốn đẹp thì cháo hoa .
+ Nhất thịt bò tái , nhì gái đương tơ .
+ Nhất đầu cá , nhì má lợn .
+ Nhất phao câu , nhì đầu cánh .
+ Cá diếc ao bèo , cá mè ao chuôm .
+ Đầu cá chép , mép cá trôi , môi cá mè , lườn cá trắm .
+ Một trăm đám cưới , không bằng hàm dưới cá trê .
+ Cá rô tháng tám chẳng dám bảo ai ,
Cá rô tháng hai , bảo ai thì bảo .
+ Nhất ngon là đầu cá gáy ,
Nhất thơm là cháy cơm nếp .
+ Nhất gạo lúa can , nhì gan cá bống .
+ Nhân hiền tại mạo , trắng gạo ngon cơm .
+ Ăn bát cơm dẻo , nhớ nẻo đường đi .
+ Cơm thịt chó , khó làm dễ ăn .
+ Sống ăn miếng thịt chó , chết bó gỗ vàng tâm .
( hòm làm bằng gỗ vàng tâm thì tốt )
+ Chết có tiếng trống , sống ăn miếng dồi chó trên đời .
+ Rau tập tàng ngon , con tập tàng khôn .
+ Dưa La cà Láng , nem Báng tương Bần ,
Nước mắm Vạn Vân , cá rô Đầm Sét .
+ Cơm ăn no dạ thấy khoai cũng thèm .
+ Con cá đánh ngã bát cơm .
+ Cơm nguội nuốt khó trôi ,
Gái bỏ chồng , khó nên nhà .
+ Ai thương , cho bằng cơm
thương .
+ Cơm gà , cá gỏi , củ tỏi nước
mắm .
+ Thà liếm môi liếm mép , còn
hơn ăn cá chép mùa hè .
+ Cá ăn đàng đầu buì hơn ,
Sưởi lửa , sưởi đầu khói ấm
hơn .
+ Ăn cơm lừa thóc , ăn cóc bỏ
gan .
Ăn cá nhả xương , ăn đường nuốt
chậm .
+ Cua chết thì bỏ , vọ chết
thì ăn .
+ Ăn tôm bỏ râu , ăn bầu bỏ ruột
.
+ Ăn tôm nhả đầu , ăn trầu nhả
bã .
+ Ăn cá lẹp , kẹp rau mưng .
+ Ăn thịt trâu không tỏi , như
ăn gỏi không lá mơ .
+ Ăn bún thang , cả làng đòi
cà cuống .
+ Cần ăn cuống , muống ăn lá .
+ Ai ưa dưa khú bầu già ,
Tôm ươn , cá nhũn , bí thối bầu
trân , ăn gì going ấy .
+ Rượu cổ be , chè đáy ấm .
+ Trà chuyên nước nhất hương dồn
khói đưa .
+ Uống nước trà Tầu , ăn trầu
cơi thiết .
Ca dao :
+ Ý ai thì mặc ý ai ,
Ý tôi thì cứ canh khoai đầy nồi
.
+ Canh rau cũng thể canh rau ,
Hễ ai cậy thế cậy thần mặc ai
.
+ Rượu tăm thịt chó nướng vàng
,
Mời đi đánh chén cách làng
cũng đi .
+ Sống thì cua nướng ốc lùi ,
Chết cũng nên đời ăn những món
ngon .
+ Vợ đẹp càng tổ đau lưng ,
Chè ngon khản giọng , thuốc
ngon quyện đờm .
+ Thịt nạc ăn với tôm chua ,
Thịt mỡ ăn với dưa hành mới
ngon .
+ Cơm tám ăn với chả chim ,
Vợ đẹp chồng đẹp ngồi nhìn
cũng no .
+ Cơm hẩm ăn với cá kho ,
Chồng xấu vợ xấu những lo mà gầy
.
+ Miếng ngon ăn ít ngon nhiều
,
